Bosna Hersek

Her insanda bir seyahat hayali var mıdır bilmiyorum ama bende eskiden beri var olan ama sadece hayal olarak kaldığını düşündüğüm böyle bir arzu sürekli oldu.

Geçtiğimiz günlerde hızlı ama güzel bir Bosna Hersek gezisi gerçekleştirdik. Gezimizde ağırlıklı olarak iş adamları bulunmakla birlikte davetimiz üzerine eşlik eden 23. Dönem Hatay Milletvekili Abdulhadi Kahya ve yine aynı dönemden Mardin Milletvekili M. Halit Demir Beyler de bizimle birlikteydiler.

Elbette Bosna Hersek dediğimizde aklımıza ilk gelmesi gereken (benim lise-üniversite çağlarıma denk gelen) acımasız savaş ve savaşın etkileridir. Bosna Hersek’in referandum sonucunda bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, 6 Nisan 1992’de Sırp güçleri başkent Saraybosna’yı ablukaya almış ve saldırılara başlamıştı. 3 buçuk yıl süren ve yüz binlerce masum insanın hayatını kaybetmesine, milyonlarcasının evlerini terk etmesine yol açan bu savaşın tüm seyahatimiz esnasında aklımızdan çıkmadığını belirtmem gerek. Bu vesile ile o savaşta vatan ve dinleri uğruna savaşan şehitlerimizle birlikte tüm şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyorum.

Anlatıldığına göre savaşın şehirdeki izleri bundan 5-10 yıl öncesine göre oldukça azalmış. Ancak yukarıdaki fotoğrafta da görüleceği üzere bazı binaların dış cepheleri adeta savaşın tüm vahşetini hatırlatmak için hala duruyor.

Bosna Hersek dediğimizde savaş geliyor aklımıza ama elbette o savaşın bir de kahramanı vardı. Bilge Kral Aliya İzzetbegoviç. Biz de Saraybosna'da ilk ziyaretimizi Bilge Kral'ın mezarına yaptık ve ruhuna fatihalar okuduk.

Daha sonraki ziyaret noktamız ise savaş esnasında yanıp kül olan ama daha sonra aslına uygun şekilde restore edilen Saraybosna Kütüphanesi oldu. Şehrin ortasından geçen Miljacka Nehri'nin hemen yanındaki bu kütüphane aynı zamanda belediye başkanlığına da ev sahipliği yapıyor. Bizi gezdiren mihmandar buradaki tarihi eserlerin savaşın ilk hedeflerinden biri olacağı tahmin edildiğinden saldırı öncesinde korumaya alındığını söyledi.

Kütüphanenin tavan süslemesi Kur'an-ı Kerimlerin kapak süslemeleri şeklinde yapılmış.

Belediye başkanı da kütüphanede çalıştığı için kütüphane içerisinde konuşmalar yapmak üzere kürsü ve sahne de vardı.Siyasetçiler mikrofonu görünce dayanamıyor. Bizimle birlikte olan iki siyasetçi de usulen de olsa kürsüye çıktılar.

     

Bir kısım arkadaşlarımız Kütüphane'de beklerken biz de hemen az ileride yer alan ve 1. Dünya Savaşının çıkmasına neden olan Avusturya Macaristan Prensinin suikasta uğradığı köprüyü görmeye gittik.

Ardından Başçarşı'ya gittik. Başçarşı'yı gezerken kendinizi Anadolu'daki herhangi bir şehirdeymiş gibi hissediyorsunuz. Saraybosna'ya ilk defa gidecekler için, Başçarşı umumiyetle Müslüman esnafın faaliyet gösterdiği, dolayısı ile yeme içme noktasında biraz daha rahat edilecek bir yer. Biz mihmandarlarımızın tavsiyesi ile akşam köfte yedik.

Akşam yemek sonrasında özgürlük ateşine gittik. Özgürlük ateşi Saraybosna'nın simgelerinden biri. Yugoslavya'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra 1945 yılında yakılmış ve o günden bu yana sürekli yanıyormuş. Savaş sırasında düzenli yanmasa da o zamanlarda da yakmaya gayret göstermişler.

Başçarşı'ya yakın bir noktadaki otelimizde geceledikten sonra sabah erkenden dışarı çıkıp şehrin sükunetine şahit olmak istedik. Güneşin şehri aydınlatmaya başladığı saatlerde sokaklar bomboştu.

Saraybosna'da Konya Büyükşehir Belediyesi'nin hediye ettiği tramvaylar hizmet veriyor.

Saat kulesi 16. yüzyılda yapılmış. Gazi Hüsrev Bey Camii'nin hemen yanında yer alıyor.

Sabah kısa Saraybosna turu sonrasında Mostar'a doğru yola koyulduk. Saraybosna Mostar arası 130 km civarında. Yol üstünde Konjic adında bir şehir var. Ne derece doğru, isminden dolayı bir yakıştırma mı bilemiyorum ancak bu şehir Konyalıların kurduğu bir şehirmiş. Fotoğraftaki köprü ise 1682 yılında yapılmış ancak ikinci dünya savaşında Alman Nazilerinin döşemiş olduğu mayınlarla yıkılmış. Bu köprüyü TİKA 2009 yılında tadilatını tamamlayarak tekrar kültür mirasımız içine almış.

Konjic'te bu şirin marketten aldığım elma çok güzeldi.

Mostar'a ulaştık ama şehri önce teğet geçtik zira ilk hedefimiz Alperenler Tekkesi oldu. Yaklaşık 600 yıl önce Anadolu'dan giden dervişlerin Buna Nehri'nin kaynağına kurdukları bu tekke tam bir huzur yuvası. Fotoğrafta hemen tekkenin sağında görüne mağaradan çok müthiş bir su kaynıyor. Benzerini Van seyahatimde görmüştüm ama bu gerçekten çok daha büyük ve ibret vericiydi. İlahi kudreti derinden hissedeceğiniz bir yer Alperenler Tekkesi. Kısa süre önce ölüm yıl dönümünde rahmetle andığımız Muhsin Yazıcıoğlu da zaman zaman tekkeye gidip kalıyormuş.

Tekkeye doğru yürürken karşımızdaki bu muhteşem kayalıklardan oluşan dağ bizi karşılıyordu.

Yapı olarak belki de Bosna Hersek dendiğinde akıllara ilk gelen manzara bu olsa gerek. Mostar Köprüsü. Mostar şehrini tam ortadan ikiye ayıran Neretva Nehri'nin üzerinde yer alan Mostar Köprüsü 1566 yılında yapılmış. Savaş yıllarında yıkılan köprü UNESCO ve Dünya Bankası'nın desteği ile aslına uygun şekilde inşa edilerek 2004 yılında yeniden hizmete girmiş. Köprünün ilginç bir eğlencesinden de bahsetmek gerek, köprü üzerinde yer alan korkulukların dış tarafında akrobatik hareketler yapan biri vardı. Meğer bu kişi 50 Euro karşılığında nehre atlıyormuş. Fotoğrafı yaklaştırdığınızda bu kişi görünüyor.

Ve hemen köprü başında yer alan 1993'ün unutulmamasını söyleyen bir duvar yazısı.

Mostar'da nehrin hemen yanında köprü manzaralı bu restoranda balık yedik. Balığı lezzetliydi.

Dönüş yolunda akşam namazını eda etmek üzere Konjic'e tekrar uğradık. Ülkede yeni inşa edilmiş cami neredeyse yok denecek kadar az. Eski camiler ise bizim İstanbul'daki sur içi yoğunluğunu andıracak çoklukta. Maşallah ecdadımız, her yere nişanımızı dikmiş. Yeni inşa edilen camilerde ise çoğunlukla modern Arap mimarisi göze çarpıyor. Nitekim akşam namazını eda ettiğimiz bu camide de özellikle dış mimarisinde aynı durum söz konusu idi.

Şam-Beyrut mutfağının vazgeçilmez tatlarından falafele şimdi İstanbul'da ulaşmak Suriyeliler sayesinde kolaylaştı fakat açıkçası Saraybosna'da hem de Boşnaklarca işletilen ve yapılan bir falafelciye rastlamak hiç ummadığım bir şeydi. Mostar'da yediğimiz yemek doyurucuydu ama ne kadar da olsa yol yorgunluğuyla birlikte ufak bir atıştırma için falafelci çok iyi geldi.

Akşam Başçarşı'da yer alan Türk çaycıların sıcak çaylarından içip tekrar otelimize gittik. Otelimiz bu şirin sokaktaydı. Ben yeşil panjurlu odada kaldım.

       

Sabah ise köz ateşte pişen Boşnak Böreğini bekledik ve yedik. Yerel saat ile 8.00'da açılıyor. Başçarşı'da hemen ara bir sokakta yer alan bu börekçinin adını unutmamak için fotoğrafladım; Buregdzinica Sac...

Sabah namazına gitmeyi arzu ettiğim halde gidemeyince bari gidip ziyaret edeyim dediğim Haci Hüsrev Bey Camiini ise ne yazık ki camilerin namaz vakti haricinde kapalı olması nedeni ile sadece dışından görebildim.

Pazar sabahı havaalanına gitmeden önce son bir tur yapalım derken çan sesine doğru gidip Hristiyanların ayinlerine bakalım dedik ancak ayin henüz başlamadığı ve bizim de vaktimiz kısıtlı olduğu için döndük.

Artık Bosna'ya veda vakti gelmişti.

Bosna'dan geriye hatıra olarak savaşın unutulmaması adına yaptıklarını düşündüğüm boş mermi kovanlarından imal edilmiş bu maket savaş uçağı kaldı.